اسیب های نوپدیداجتماعی (اعتیاد به اینترنت)

ورود تکنولوژیها و فناوریهای نوین و همچنین افزایش استفاده از ماهواره، اینترنت و موبایل و ...در میان جوانان، نوجوانان و خانواده ها باعث بروز آسیبهای اجتماعی زیادی در جامعه شده است به طوریکه ترویج خشونت، از بین رفتن ارزشها، رواج عشقهای مجازی، روابط جنسی خارج از استاندارد و ... از جمله آسیبهای ناشی از فضای مجازی است.
افزایش مصرف‌کنندگان مخدرهای صنعتی به 35 درصد، معضل تعدد عناوین مجرمانه، خلا آموزش به خانواده برای استفاده از ماهواره و فناوریهای نوین، اعتیاد 36 درصد نوجوانان و جوانان به اینترنت، تهدید بیشتر دختران در فضای مجازی، نگرانی در مورد گرایش به مصرف الکل و ... از مهمترین محورهای بخش نخست نشست "بررسی آسیبهای اجتماعی نوپدید " در خبرگزاری مهر بود.

ورود تکنولوژیها و فناوریهای نوین و همچنین افزایش استفاده از ماهواره، اینترنت و موبایل و ...در میان جوانان، نوجوانان و خانواده ها باعث بروز آسیبهای اجتماعی زیادی در جامعه شده است به طوریکه ترویج خشونت، از بین رفتن ارزشها، رواج عشقهای مجازی، روابط جنسی خارج از استاندارد و ... از جمله آسیبهای ناشی از فضای مجازی است. بر همین اساس نشستی با موضوع بررسی آسیبهای اجتماعی نوپدید و ارائه راهکار برای مقابله با آنها در خبر گزاری مهر برگزار شد که در آن دکتر فرهاد اقطار مدیر کل پیشگیری از آسیبهای اجتماعی سازمان بهزیستی، دکتر حسن موسوی چلک مدیر کل آسیبهای اجتماعی وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی و دکتر مجید ابهری آسیب شناس و متخصص علوم رفتاری حضور یافتند.

در قسمت اول این نشست دکتر اقطار و دکتر موسوی به بررسی آسیبهای اجتماعی نوپدید در جامعه و علت افزایش آنها پرداختند که در ذیل می آید.
دکتر فرهاد اقطار در نشستی که در مورد آسیب‌های اجتماعی نوپدید برگزار شد، افزود: برخی از آسیب‌ها طی چندین سال قبل در کشورهای دیگر اتفاق افتاده اما در ایران ظرف چند سال گذشته رشد پیدا کرده به همین دلیل یک آسیب اجتماعی نوپدید محسوب می‌شود مانند مواد صنعتی جدید آ‌مفتامین که آسیبی در گذشته بوده اما تعداد افراد مصرف کننده آنقدر کم بوده که جزو آسیب محسوب نمی‌شده اما در حال حاضر تواتر آن زیاد شده به طوری که براساس اعلام خط ملی اعتیاد مصرف آن به 35 درصد رسیده به همین دلیل می‌توانیم بگوییم یک آسیب جدید به حساب می‌آید.

تعداد جرم در جامعه ما نسبت به کشورهای دیگر بسیار بالاست
وی افزود: تعدادجرم در کشور ما به حدی بالاست که بیش از 100 نوع جرم تعریف شده در حالی که در دنیا فقط 20 تا 30 جرم تعریف شده است.
مدیرکل پیشگیری از آسیبهای اجتماعی سازمان بهزیستی در پاسخ به این سوال که تعریف ما دچار مشکل است یا جرم‌های موجود در کشور زیاد است، گفت: این جرم‌ها بستگی به ارزش فرهنگ کشور ما دارد که تعداد آنها زیاد شده است. برخی از فناوری‌های جدید به تازگی وارد کشور شده در حالی که در دنیا یکی دو دهه قبل از آ‌ن استفاده می‌شده مانند نسل سوم موبایل که تازه وارد ایران شده است.
اقطار گفت: کره جنوبی رتبه اول کاربر اینترنتی را در دنیا دارد در حالی که ایران در خاورمیانه دارای بیشترین کابر اینترنتی است.

وی افزود: قبل از اینکه یک فناوری وارد کشور شود باید فرهنگسازی استفاده از آن نیز انجام شده باشد و در دنیا نیز این گونه است به همین دلیل مشکلی پیش نمی‌آید اما در کشور ما چون این فرهنگ سازی در قبال تولید فناوری‌ها ایجاد نشده یک آسیب نوپدید محسوب می‌شود و در مجموع می‌توان گفت هر صنعت و فناوری که وارد می‌شود با خود آسیب‌هایی نیز به همراه دارد.

ورود فناوریهای جدید آسیبهایی را بدنبال داشته است
به گفته مدیرکل دفتر پیشگیری از آسیب‌های سازمان بهزیستی، تعاریف ما در حال حاضر نسبت به تکنولوژی‌ها تغییر کرده به طوری که زمانی داشتن ویدئو در کشور جرم محسوب می‌شد اما در حال حاضر یک جرم جدید دیگر به نام ماهواره آمده است. بر همین اساس تعاریف باید استاندارد واحدی داشته باشند تا بتوانیم براساس آن تعریف واحد بگوییم این فناوری با خود آسیب به همراه دارد.

وی گفت: در برخی از مواقع نسبت به فناوری‌ها بدبینانه فکر می‌کنیم به طوری که ماهواره هم نکات مثبت دارد هم نکات منفی اما در کشور ما آموزش استفاده از آن به مردم داده نمی‌شود به همین دلیل تمامی نکات مثبت آن نیز زیر سوال رفته و جرم محسوب می‌شود و در این شرایط است که حذف ساختار فناوری در دستور کار قرار می‌گیرد که طبیعتاً‌ در مقابلش هم واکنش‌هایی دیده می‌شود.

اقطار با اشاره به اینکه در شرایطی که منع استفاده از ماهواره وجود دارد نمی‌توان به خانواده فرهنگ استفاده صحیح از آن و همچنین آموزش صحیح استفاده از این رسانه داده شود. بنابراین در این شرایط است که باید برای استفاده از فناوری‌ها به یک تعریف واحد دست پیدا کنیم.

35 درصد جوانان و نوجوانان دچار اعتیاد به اینترنت هستند
وی تاکید کرد: براساس آمارهای موجود 15 تا 35 درصد جوانان و نوجوانان در دنیا دچار اعتیاد به اینترنت هستند بطوریکه چین اولین بیمارستان اعتیاد به اینترنت را تاسیس کرده است .
به گفته وی ، در شرایطی که تهدیدهایی زیادی از سوی شبکه های خارجی فارسی زبان می شود وبا پخش فیلمها و سریالهایی ارزشهای ما را تهدید می کنند باید پیوستهای فرهنگی برای مقابله با آنها داشته باشیم.

مدیرکل دفتر پیشگیری از آسیب‌های سازمان بهزیستی با اشاره به اینکه در سریالهای ایرانی در اغلب موارد ارزشهایمان زیر سوال برده می شود، افزود: از سوی دیگر میزان خشونت نیز در سریالهای ما بسیار زیاد است بطوریکه اغلب آنها پلیسی و جنایی هستند و در این شرایط ما چگونه انتظار داریم که کودکان ما دزدی ، کار با اسلحه ، خشونت ، ازدواج دوم ، دوستیهای خیابانی و ... را یاد نگیرند.

وی گفت: علت این موضوع نیز این است که در حوزه تصمیم گیری مسائل اجتماعی دانشگاهها و نخبگان دخیل نشده اند. کپی برداری از سریالها و فیلمهای خارجی با پیوست فرهنگی فرق می کند و باید به جای این کار، براساس ارزشها و باورهای مذهبی و ملی خود تولیداتی در کشور داشته باشیم. تمامی دستگاهها برای انجام اقدامات فرهنگی مانند صدا و سیما، دانشگاهها باید وارد عمل شوند و برای 10 سال آینده برنامه ریزی کنند .

قبل از ورود تکنولوژی جدید باید فرهنگ سازی شود
به گزارش مهر در ادامه این نشست سید حسن موسوی چلک مدیرکل دفتر آسیب‌های اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز گفت: جامعه ما در حال حاضر از جامعه سنتی به سوی جامعه صنعتی پیش رفته و هم اکنون نیز به سمت جامعه الکترونیک در حال حرکت است. بنابراین می توان گفت که فضاهای مجازی نقش بسیار تعیین کننده‌ای دارند به همین دلیل امروزه مدیریت دانش و اطلاعات نیازمند یک سری تغییرات در تکنولوژی‌هاست به طوری که باید به سمتی حرکت کنیم که در حداقل زمان بتوانیم حداکثر اطلاعات را به افراد ارایه دهیم. برای حرکت به این سمت نیازمند بازنگری جدی در حوزه نرم افزار، سخت افزار و تکنولوژی‌های جدید هستیم به طوری که کشورهای پیشرفته برای تاثیرگذاری فرهنگی از این فضای مجازی استفاده کرده و برنامه‌های کوتاه مدت و بلندمدت در این حوزه تدوین کرده‌اند.

مدیرکل دفتر آسیب‌های اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: امکانات و تکنولوژی‌های جدید هم فرصت هستند و هم تهدید و چنانچه قبل از ورود این کالاها و تکنولوژی‌ها نحوه درست استفاده از آن را یاد بگیریم تبعات منفی آن نیز کمتر خواهد شد.

به ازای هر 100 نفر 130 تلفن همراه وجود دارد
به گفته وی، موبایل و ماهواره یک فرصت است ولی اینکه چگونه از آن استفاده می‌شود جای بحث زیادی دارد. در مجموع هیچ راهی جز تن دادن به تکنولوژی و فناوری‌های نوین نداریم و راهش نیز این است که تدابیری انجام دهیم تا عوارض منفی آن کمتر شود. این موضوع لازمه‌اش آن است که چنانچه که تکنولوژی وارد کشور می‌شود به همراهش پیوست فرهنگی و اجتماعی نیز آورده شود و در کنار آن به مردم هم آموزش استفاده صحیح از تکنولوژی داده شود و هم آثار مثبت و منفی آن گوشزد شود.
موسوی گفت: براساس اعلام مخابرات نفوذ تلفن همراه در ایران 130 است یعنی به ازای هر 100 نفر 130 تلفن همراه وجود دارد. این موضوع از نظر سرعت انتقال اطلاعات خوب است اما چنانچه نحوه استفاده درست از آن را یاد نگیریم در خانه باعث اختلاف می‌شود، در رانندگی تبعات منفی دارد و در سلامت فرد نیز تاثیر منفی به دنبال خواهد داشت. همچنین بررسی روند تحولات تکنولوژی و امکانات نرم افزاری تلفن همراه در 10 سال اخیر نشان می دهد همه این امکانات فرصت بهتری برای اطلاع رسانی و همچنین تهدیدی برای آسیب رسانی محسوب خواهد شد چنانچه درست مدیریت نشود.

نحوه صحیح استفاده از فناوریهای جدید به مردم آموزش داده نمی شود
به گفته موسوی ، آموزش مجازی، کاهش هزینه، سرعت و یکسان سازی اطلاعات و استفاده از ویدئو کنفرانس از جمله مزیت استفاده از اینترنت است اما در کشور ما استفاده درست از آن را مردم بلد نیستند و دلیل آن نیز این است که این موضوعات کالا دیده می‌شوند و هیچ زمانی بروشورهای برای نحوه استفاده درست تلفن همراه، تلویزیون، ماهواره و یا اینترنت به مردم ارایه نمی‌شود.
مدیرکل دفتر آسیب‌های اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اشاره به اینکه برخی از شرکت‌ها تبلیغات درستی برای فروش محصولات تکنولوژی‌های خود ندارند و فقط به فکر سود خود هستند، گفت: هنگامی که اپراتور اول برای تبلیغ خود عنوان می‌کند از 12 شب تا 6 صبح تسهیلات به افراد ارایه می‌شود هیچ فردی سوال نمی‌کند که ممکن است در این زمان که همه مردم خوابند برخی افراد از این تلفن به صورت نابجا استفاده مکنند.
وی به جنگ نرم افزاری و ناتوی فرهنگی اشاره کرد و گفت: در حال حاضر درگیر با تهاجم فرهنگی، شبیخون فرهنگی و ناتوی فرهنگی هستیم که تمام اینها از طریق گسترش تکنولوژی‌ها و فضای مجازی منتقل می‌شوند. چنانچه به دنبال این هستیم که سلامت اجتماعی را افزایش دهیم باید از تهاجم فرهنگی جلوگیری کرده و با ارایه راهکارهایی با جنگ نرم مقابله کنیم چون هرچه روی جوانان و نوجوانان کشورمان سرمایه گذاری کنیم آینده خود را تضمین کرده‌ایم.

جوانان در معرض آسیب ناشی از فضای مجازی
وی تاکید کرد: در فضای مجازی بیشترین تهدید و آسیب متوجه جوانان و نوجوانان است و این افراد هستند که در معرض بیشترین خطاها قرار گرفتند و براساس تحقیقات انجام شده تهدید فضای مجازی بر روی دختران بیشتر از پسران است و در آینده نیز بیشتر خواهد شد. با ابن همه هیچ مشکلی نیست که راه حل نداشته باشد به طوری که چند سال اخیر نیز این دغدغه در فضای مجازی در حال ایجاد است و تشکیل شورای عالی فضای مجازی نیز که امسال از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شد در این خصوص و به منظور مبارزه با آسیب‌های ناشی از فضای مجازی شکل گرفته است. نحوه استفاده بهینه از فضاهای مجازی و حرکت به سمتی که واقع بینانه تر نگاه کنیم از جمله اقداماتی است در حال شکل گیری است که البته باید سرعت آن زیاد شود.
موسوی افزود: هر زمانی که برای مدیریت و کنترل آسیب‌های اجتماعی اقدام شود خوب است و لازمه این کار نیز این است که در سیاست گذاری‌های کلان به موضوع فرهنگی توجه زیادی شود. آسیب‌های اجتماعی و تهدیدهای ناشی از فضای مجازی در سال‌های اخیر بیشتر شده به طوری که در قالب آسیب‌های اجتماعی نوپدید در جامعه شناخته شده‌اند و البته یک سری از آسیب‌ها نیز بازپدید هستند به طوری که استفاده از آن در حال حاضر زیاد شده مانند استفاده از الکل که در حال افزایش است. در مجموع باید به سمتی حرکت کنیم که باور کنیم که فضاها و تکنولوژی‌ها و دسترسی به فناوری‌ها یک فرصت محسوب می‌شوند و در صورت مدیریت درست این تهدیدها از بین خواهند رفت.

بومی‌سازی موفقیتهای کشورهای دیگر برای جلوگیری از آسیب ناشی از فضای مجازی
وی در مورد همکاری ارگان‌های مختلف گفت: قوه قضائیه، نیروی انتظامی، سازمان‌های اجتماعی و فرهنگی همه باید در این خصوص همکاری های لازم را داشته باشند.
وی تاکید کرد: لازمه مدیریت تکنولوژی و فناوریها این است که عملکرد کشورهای دیگر که در این خصوص خیلی از ایران جلوتر هستند ، بررسی شود و سپس با ایده گرفتن ازاقدامات آنان ، آنها را برای استفاده در کشورمان بومی کنیم و همچنین باید گذشته خود را نیز آسیب شناسی کرده و با رویکرد به آینده، سیاستهایی را تدوین و برمبنای آنها برنامه ریزی مناسبی نجام دهیم.

ساير تصاوير